Balans werk, privé (& mezelf)

De beroemdste artikelen en tips over deze balans gaan uit van de tegenstelling werk versus privé. Dat is niet zo heel vruchtbaar omdat ik uit eigen ervaring kan stellen dat het gaat om een drieling: werk/privé/mezelf. Dat is dan ook de route die we lopen in dit praktische artikel.

Meestal als iemand interesse heeft in dit thema zijn er een paar dingen aan de hand en vaak ook nog gecombineerd:

• Er ís geen balans tussen werk en privé.
• Werk heeft de overhand genomen.
• De onbalans levert stress op omdat iets of iemand alarmeert (meestal het eigen lijf of je partner).

In dit lange artikel geef ik een aantal basale tips om in beeld te krijgen waar de onbalans zich afspeelt, te weten welke keuzes je zou moeten maken (en tegen welke prijs) om de boel weer in balans te krijgen. Deze minimethodiek kun je herhaald inzetten want je bouwt een paar overzichten op die je kunt onderhouden.

Als eerste wil een drietal belangrijk veelgenoemde uitingen verkennen die te maken heb met deze onbalans.

‘Ik kan er werkelijk niets aan doen dat de balans verstoord is.’

Dat de balans eruit ligt komt omdat bijvoorbeeld:

• Je je baas moet vervangen omdat ze uitgevallen is;
• Je vlak voor een deadline zit van een groot project;
• Je jezelf moet bewijzen omdat je anders je vast contract mis loopt;
• Of misschien heb je net een tweeling gekregen en mis je een boel slaap;
• Of ben je in de levensfase waarin je ouders mantelzorg gaan vragen;
• Of wat het ook maar is.

Als je werkelijk gelooft dat je er niets aan kunt doen is dat een hele gevaarlijke gevoel of opvatting en bovendien principieel niet waar. Je hebt nu eenmaal altijd een keus. Het vervelende is dat iedere keus een prijs heeft en daarom is het van belang wel de goede keus te maken.

“Thuis ben ik met werk bezig en op mijn werk met thuis. Ik word er gek van.”

Je brein maakt geen onderscheid tussen werk en privé. Voor je eigen bestaan is het onderscheid kunstmatig want je kunt zomaar aan een nog te sturen email denken als je met je familie aan tafel zit en je brein herinnert je er net zo makkelijk aan dat je nog kattenvoer moet moet kopen als je in een bilateraal overleg bent op je werk. Omdat je brein geen onderscheid maakt tussen werk en privé kun je zelf wel denken in te onderscheiden rollen maar zul je een systeem moeten ontwikkelen dat overzicht geeft over al je levensdomeinen.
Bovendien is de tegenstelling werk privé incompleet.

In de werkelijkheid zijn er 3 levenssferen:

1. Ik (mijn eigen ruimte en ontwikkeling),
2. de sociale omgeving waarin ik leef (mijn familie, mijn buurt)
3. en de bijdrage aan de maatschappij (mijn werk).

Alle drie de levenssferen eisen hun plek op. In die situaties dat je uit balans bent, is er al snel de neiging alleen te denken in de tegenstelling werk – privé waarmee je geen punt hebt om op te staan, om jezelf helderheid te geven en besluiten te nemen.

“Ik heb simpelweg geen tijd om alles te doen wat echt moet.”

Tijd is een factor maar pas wel op met rekenen. We doen even een kleine fatale (maar ook oneigenlijke) rekenexercitie. Er zitten 7 x 24 uur in een week = 168 uur. Die heb je te verdelen over 3 zaken: slapen, werk en privé. Slapen is ongelofelijk belangrijk in die situaties waarin er onbalans is (en anders ook).

De gemiddelde mens slaapt 8 uur per nacht die dus bijzonder goed worden besteed. Daarna heb je dus nog 168 – (7 x 8) = 112 uur over.

De meeste mensen hebben een arbeidsovereenkomst afgesloten die in essentie inhoudt dat zij een aantal uren gemiddeld per week arbeid leveren tegen een vastgesteld salaris per maand.Laten we in de rekensom vanuit gaan dat je hebt afgesproken dat je 40 uur werkt per week. Als het reizen naar en van je werk je gemiddeld 2 uur per dag kost, dan wordt het vervolg van de rekensom dat je 112 – 40 – 10 = 62 uur hebt voor privé.

In die 62 uur zitten nog allerlei ‘instand-houdingszaken’ zoals maaltijden, boodschappen doen, schoonmaken, opruimen enz. Trek je die er ook nog eens af dan zie je dat er nog maar bijzonder weinig voor ‘jezelf’ overblijft. Zeker als je er ook nog van allerlei andere kanten ‘contributie’ gevraagd wordt (familie, buren, maatschappelijke organisaties, school van je kinderen enz.).

Kortom als je de tijd als sturende factor gaat gebruiken heb je waarschijnlijk al heel snel een hopeloos gevoel omdat je geen eigen tijd meer lijkt te hebben. En dat is zeker een bron van diepe stress.

Omdat tijd een factor is zul je vrienden moeten worden met het fenomeen tijd in relatie tot je eigen aandachtsvelden en verantwoordelijkheden.

Als je tot hier hebt gelezen heb je de grootste hobbel al genomen. Je wilt er echt iets mee.

Mijn kleine methodiek is gebaseerd op de meest complete manier om naar stress te kijken.
Stress is afwezig in die situaties waarin je:

• Begrijpt wat er aan de hand is (verleden: overzicht en begrip)
• Betekenis geeft aan je eigen situatie (nu: label en focus)
• Invloed neemt/hebt (toekomst: grip)

Omgekeerd: als je geen overzicht hebt, niet begrijpt waarom je in de situatie bent waar je je in bevindt, je deze situatie niet kunt duiden, geen betekenis kunt geven en het beleven hebt dat je geen invloed hebt dan kom je in serieuze stress, val je om en brand je op.

We beginnen met het creëren van overzicht, gaan vervolgens labelen en voor- en achtergrond bepalen en daarna is het kiezen geblazen, gevolgd door besluiten als uitdrukking van het hebben van invloed op onze eigen situatie.

Stap 1: Overzicht: Je werkelijkheid van nu in beeld brengen

We maken als eerste een overzicht van alle aandachtsvelden en verantwoordelijkheden die het gevolg zijn van keuzes en besluiten die je eerder in je leven hebt genomen plus de zaken die nu eenmaal bij je horen omdat je mens bent. De beste manier om dit te doen is met behulp van een mindmap. Een mindmap is een tekening met een centraal thema, met er omheen hoofdthema’s en daar van getakt weer kleinere thema’s. Je kunt een mindmap zo gedetailleerd maken als je dat zelf wenst en nodig is om overzicht te krijgen en te houden.

Zie dit voorbeeld.

Zoals je ziet staan er alleen maar zaken op die niet ‘af te vinken’ zijn. Ze zijn er en ze blijven er tenzij jij echt een besluit neemt je werkelijkheid te veranderen. Een duidelijk voorbeeld van zoiets is het aandachtsveld ‘gezondheid’. Je gezondheid kan in balans zijn en dan hoef je er niets mee. Het kan ook zo zijn dat je gezondheid niet in balans is en je veel aandacht aan te geven hebt. Het thema gezondheid gaat nooit meer weg en zal ten alle tijden onderdeel uit maken van je werkelijkheid.

Op een complete mindmap staan alle aandachtsvelden en verantwoordelijkheden die in je leven bij je horen (vanuit eerdere keuzes) en die jou aandacht, tijd en energie vragen (of opeisen).

Stap 2: labelen en voor en achtergrond maken

De volgende stap is dat we nu ieder item op onze mindmap gaan bekijken met de volgende vraag in gedachten: krijgt het genoeg aandacht?
Daarbij zijn er 3 mogelijke uitkomsten:

1. Ja, krijgt genoeg aandacht
2. Nee, krijgt veel te veel aandacht (zet er een aantal ++ bij)
3. Nee, krijgt veel te weinig aandacht (zet er en aantal — bij)

Vooral de laatste twee bevindingen zijn voor deze oefening van belang. Dit bekijken gebeurt vanuit een basis-balans-gevoel en dat is prima.

Het resultaat is nu dat je een mindmap hebt (een landschap) waarin je zichtbaar hebt gemaakt wat te veel en wat te weinig aandacht krijgt. En je zult kunnen beleven dat er twee wetmatigheden in werken.

• Op de onderwerpen waar er te veel aandacht zit geldt: Aanbod schept vraag. Hetgeen betekent dat het nooit genoeg is en ook nooit genoeg zal zijn.
• Op de onderwerpen waar er te weinig aandacht is geldt dat de vraag naar aandacht steeds luider wordt en uiteindelijk tot een crisis gaat leiden.

Stap 3. Kiezen en besluiten

Nu je in beeld hebt welke zaken te veel en te weinig aandacht krijgen kun je nog de volgende stap zetten. Waar kun je winst halen zonder al te veel consequenties.
Dit lijkt een simpele stap maar het vergt vermoedelijk nog wel wat denkwerk. Als een van de punten is dat er te weinig tijd voor klussen in huis (huisonderhoud) dan zou je kunnen besluiten geen TV meer te kijken (waarmee je misschien wel heel veel tijd wint), of het niet meer zelf te doen maar het uit te besteden (als je je dat financieel kunt veroorloven). Schrijf de opties uit in steekwoorden.

Kiezen: Waar zijn de zaken die echt moeten veranderen maar veel consequenties hebben?

Dit is al een echt moeilijke stap.
Hebben en houden is niet mogelijk. En hier is je denkvermogen niet meer je grootste vriend maar zul je vooral ook af moeten gaan op je gevoel. Bij welke gedachte wordt je panisch en bij welke gedachte durf je de ruimte te voelen en misschien wel blijdschap. Hier gaat het vooral ook om de reëele prijs te bepalen van je keus. Wanneer je er zelf niet helemaal uit komt zoek dan een goede vriend(in) op en spreek daar je overwegingen en mogelijke keuzen mee door.

Besluiten

Dit is de allermoeilijkste stap. Hier moet je groot denken. Moed hebben en je anker zoeken in jouw beeld van een goede toekomst voor jezelf ongeacht de prijs die er bij hoort.
Het juiste besluit zul je helemaal in je eentje moeten nemen. En zodra je dat doet en het besluit communiceert zul je moeten dealen met iedereen die er iets van vindt en je niet meer moeten laten ompraten om toch maar weer klein te denken, bescheiden te leven, je leven te accepteren, blij te zijn met wat je hebt enz.

Zo. Dit is het in essentie.

Wat volgt zijn nog een paar hulpbronnen

3 Links naar relevante artikelen
Zoom in zoom uit
Werkgeheugen vrijmaken
Sleutelroutines

3 boekentips (helaas allemaal Engels)
What got you here ..
The art of war
Get a grip (ook in ebook) warm aanbevolen vrolijk boek

3 tijdtips

• Stop met televisie kijken
• Zit iedere dag 1 kwartier stil en doe helemaal niets
• Zet alle online zaken een uur voordat je gaat slapen uit en zet ze pas weer aan nadat je een uur wakker bent.

Andere sophisticated-common-sense tips? Zet ze hieronder voor alle lezers van dit artikel.

Tip! Ben je een Apple/Mac gebruiker? Kijk dan eens op de website MacMonk

Beoordeel deze tip:

4 beoordelingen

Laden...